Sierlijsten en trompetjes


De nacht in mijn gammele tentje was koud dus kort, en het verder ontvreemden van de dieselmotor uit zijn behuizing wekt vandaag nauwelijks mijn aandacht. Morris heeft geen turbo-injectie, geen gloeibougies, geen common rail en geen gesloten oliefilter. 

Wel is het mooi om te zien hoe het eenmaal ontmantelde motorblok alles etaleert wat ik 's morgens tijdens de theorieles heb geleerd: er zijn nokkenassen en een krukas met verbrandingskamers, zuigers en kleppen. De kleppen zijn net kleine trompetjes - super cute - en op de kleppen zitten doppen die lijken op shot-glaasjes of cocktailmaatjes. Zo’n motor blijkt een verkapt feest!

De kleppen van deze sloopdiesel zijn flink verkoold. Ik vind de gloeibougies een lastig verhaal (iets met het opwarmen van de verbrandingsmotor) maar snap wel meteen dat een benzinemotor bougies nodig heeft om te zorgen voor de ontbranding van het gasmengsel (combinatie benzine en lucht). De bougies leveren de vonk > plof > hoge druk > afvoer van hitte > energie.


Menno zegt dat iets van 30% van deze energie verdwijnt via de uitlaat, nog eens 30% via de radiator en wat overblijft is de energie die de auto van A naar B brengt. Zullen we hier de discussie openen over het milieu? Ik sta te boek als iemand die bovengemiddeld veel liefde en zorg geeft aan Moeder Aarde, en tegelijkertijd het voortbestaan van Morris altijd met verve verdedigt. 
Veel mensen zien in hem toch een flinke vervuiler, mijn argument is dan steevast dat Morris al bijna zestig (zestig!) jaar op zijn wielen staat en daarmee de gemiddelde levensduur van een moderne auto ruimschoots heeft ingehaald. 
Tegenover 1 oldtimer die de leeftijd van Morris zou halen, liggen zo’n 3 tot 5 moderne bolides op het autokerkhof. En Morris staat nog immer blakend op mijn opritje; met een beetje goede sleutelwil van mijn kant wordt die verhouding misschien wel 1:7.
Your turn. 

Bougies laten zich het beste los- en vastdraaien met een eigen dop van 20,8 mm, wordt mij verteld. Precisie-geneuzel? Zeker. Het doet er ook niet toe. Maar het cijfer achter de komma illustreert de rijkdom aan informatie die leeft in het brein van docent Willem. Zijn kennis en kunde blijken on-uit-puttend, ex-ten-sief, fe-no-me-naal (effe tandje bijzetten in de superlatieven, om het absurde absorptievermogen van zijn hoofd te beklemtonen). Holy guacamole

De bougie-dop is iets langer dan andere doppen en bevat een rubbertje van binnen. Alsof dit bijzondere stukje design zich enkel laat aanpakken met een fluwelen handschoentje: de bougie is de kakmadam van het motorblok. Ze doet ook een beetje of ze er niet bij wil horen, door wat zijdelings in het blok te leunen en zich te distantiĆ«ren van de oliesmurrie die van binnen brandt, burpt en borrelt. 

In het blok bevinden zich in elke cilinder twee kleppen: een inlaatklep en een uitlaatklep, die het gasmengsel naar binnen en weer naar buiten laten. Een mengsel dat keurig is voorgemixt door de carburateur. Wie dat woord verzonnen heeft moesten ze carburatisch onder curatele stellen.

— CARBURATEUR —, znw. m., mv. resp. -en en -s. In de bet. 1) uit eng. carburettor-etter (1866) of fr. carburateur (1866). In de bet. 2) uit het eng. (1896).
1.  Toestel waarmede lichtgas vermengd wordt met koolwaterstoffen ten einde het lichtgevend vermogen van het gas te verhoogen. 
2.  Motoronderdeel waarin de vernevelde brandstof (benzine) wordt vermengd met lucht, zoodat een explosief mengsel ontstaat; vergasser. 
3.  (Meton.) Werkman die den carburateur van een machine bedient en onderhoudt.    

/instituut voor de Nederlandse taal/

Hoe koeler de lucht hoe beter, want dat betekent meer zuurstof (ik neem dit gewoon aan, snap niet veel van natuurkunde) en om die reden is koelvloeistof zo van belang. Zie, ik hou van woorden die precies aangeven dat wat het hoort te doen: koelvloeistof is vloeistof die koelt. Simpel en hoopgevend in deze moeilijke-woorden-cursus.

De koelvloeistof loopt door zijn eigen holletjes richting radiator; je kunt die holletjes goed zien als extra perforaties in de koppakking. Ik neem de pakking uit de gesloopte auto en bekijk het: wat een meest wonderlijk ding! Het flinterdunne metaal oogt als een uitgeknipt poĆ«zieplaatje of de omlijsting voor een bizar museumstuk. Ik wil daar iets creatiefs mee doen. Een pakking is een gestanst kunstwerkje. 
De pakking maakt iedere kamer - ofwel cilinder - luchtdicht. De kleppen - die trompetjes - openen en sluiten dankzij de rotaties van een nokkenas. Of soms twee nokkenassen. Wanneer en waarom twee? Beats me.


De nokkenas wordt met een distributieriem draaiende gehouden door de krukas. Samen zorgen ze voor de vaste danspasjes van de krukken: een cha-cha van kamer 1 naar kamer 3, dan van kamer 4 naar kamer 2. Deze vaste regelmaat voorkomt dat de motor gaat trillen, aldus de uitleg die ik kan ontwaren boven al het sloopgeweld uit. 

Menno blijft de elementen rustig duiden, terwijl een kluitje gitzwarte cursisten doorgaat met het uiteenrukken van het sloopvehikel. Ik schrijf mee maar weet niet zeker of ik alles goed versta. Ik ben een beetje overweldigd, merk ik. Een beetje vol roet. Een beetje in cultuurshock want waar ik mij doorgaans mee bezighoud in het dagelijks leven staat zo verre van dit. Ik ben weinig bereid om het ook allemaal tot in detail te volgen want het is teveel en de inwendige Morris ziet er echt heel anders uit.

Waarom schrijf ik eigenlijk mee? Wat moet ik als alles wat ik noteer helemaal niet klopt? Als blijkt dat dit een eindeloze brei aan klok-en-klepel aantekeningen wordt? En wat als ik Morris vervolgens onherstelbaar geweld aandoe? Is dat erg? Doet dat er toe? Doet zo'n auto ertoe? Wat doet zo'n auto er ook toe? Waarom doet zo'n auto er zoveel toe?

Ik blijf bij de les. Ik mag niet (nu al) afhaken. 
Ik ging dit leuk vinden, was toch de bedoeling. 


Elke klep wordt op zijn plek gehouden door een klepveer, vervolgt Menno. Een waterpomp zorgt voor het rondgaan van de koelvloeistof. Hij legt het allemaal uit with the patience of a saint. Ik ben een potje ongeduld, sta daar maar een beetje sneu mens te zijn en neem af en toe een foto of maak een aantekening. Of een selfie. In het toiletblok als niemand kijkt. Ik lijk wel een bougie. Kakmadam van het motorblok. Met recht zou je mij als leerling uit de werkplaats ontslaan.

Morgen moet maar blijken hoe gewillig Morris zich naar de slachtbank laat leiden. Arm, arm ootootje. Als de avond valt, eten we een wederom fantastische maaltijd en pakken we een biertje in de avondzon. De consumpties strepen we keurig af op een turflijstje die we eind deze week afrekenen. Het zal mij benieuwen wie hier beter in de olie wordt gezet - Morris of ik.

Reacties

Populaire posts